Chronisch ziek zijn is topsport
In de wachtruimte van de medisch psychologen in het ziekenhuis hing een poster met de tekst ‘chronisch ziek zijn is topsport’. Ik was net begonnen met mijn baan in het ziekenhuis en de tekst raakte me. Ik had het nog nooit zo bekeken. Ik heb astma en ik voelde me nooit top fit. Astmaklachten manifesteren zich vaak in de nacht waardoor je slechter slaapt, minder herstelt van de dag ervoor én al vermoeid aan de dag begint. Als kind weet je niet beter dat je je voelt zoals je je voelt. Wij gingen meestal op vakantie naar Zwitserland, zo ook toen ik puber was en ik me ineens realiseerde dat ik me daar zoveel beter voelde. Waarschijnlijk zijn vakanties daardoor mijn favoriete bezigheid. Ik ben vijf jaar in het ziekenhuis blijven werken. Als ik geen astma had gehad werkte ik er misschien nog wel (maar had ik heel veel leuke andere werkervaring gemist). Binnen die vijf jaar heb ik meerdere longontstekingen en een longvliesontsteking gehad en ben ik daarmee zelfs een keer in het ziekenhuis beland. Ik zeg altijd dat een baan er voor jou is en jij niet voor de baan. Ik besloot dan ook voor mijn eigen gezondheid te kiezen en weer voor mezelf te beginnen. Een praktijk starten kost energie en ik gunde mezelf dan ook weinig tijd om stil te staan bij het verlies van wat misschien wel mijn droombaan was, door mijn gezondheid.
Ik denk dat heel veel mensen met een chronische aandoening, zoals astma, maar ook bijvoorbeeld diabetes vooral hun best doen om een zo normaal mogelijk leven te lijden en de buitenwereld zo min mogelijk te laten merken van hun klachten of verminderde energie. Je ziet het ook niet aan ze.
Astma is vaak hormoon gevoelig en na een relatief rustige periode tussen mijn twintigste en dertigste kreeg ik een toename van klachten na de geboorte van mijn kinderen. Lange tijd bewoog mijn leven zich tussen gezin en werk met hooguit een uurtje yoga in de week.
In de preventieve en positieve gezondheid gaat het vaak over ziektegedrag en therapietrouw. Een chronische aandoening kun je nooit uitzetten. Je hebt hooguit betere dagen of periodes. En als het goed is leer je je eigen lijf heel goed kennen, vaak beter dan iemand die geen gezondheidsklachten heeft en plots door een verkeerde beweging last van rugklachten krijgt.
Mensen met chronische aandoeningen die ik zie probeer ik altijd stil te laten staan bij wat het verlies van gezondheid voor hun betekent en in hun dagelijks leven. Dat ze altijd keuzes moeten maken in wat ze wel of niet doen. Dat conditie opbouwen vaak veel lastiger gaat, maar wel belangrijk is. Hoe kun je jezelf daarvoor motiveren? Hoe ga je om met onbegrip in je omgeving als je toch maar wat eerder naar huis gaat van een feestje?
Dat zelfde geldt voor mensen met (chronische) vermoeidheidsklachten na de behandeling van kanker of Covid-19. Onlangs was een dame met post Covid klachten op tv die aangaf dat ze ervoor en er na extra rust moest nemen. Het enige wat de toeschouwer ziet is iemand die prima haar verhaal kan doen. Chronisch ziek zijn is topsport en niet alleen door de aandoening zelf, maar ook in het contact met de omgeving. Soms betekent dat dat je een afspraak toch nog af moeten zeggen en soms betekent het dat je je (werk)dag anders inrichten. En je daar dan niet schuldig over voelen. Vooral dat laatste..
